[1] . در خرداد 1346 (1 ژوئن 1967م) محمدرضا پهلوی و
فرح دیبا به دعوت رسمی رئیسجمهور آلمان، به این کشور سفر کردند. در اعتراض به این سفر موج عظیمی از اعتراضها سراسر آلمان را فرا گرفت؛ بهطوری که برخی دیدارهای شاه مختل شد. این اعتراضها به وسیله اتحاد سوسیالیستی دانشجویان آلمان و شرکت کنفدراسیون جهانی دانشجویان ایران تدارک میشد که در بیشتر موارد به خشونت منجر شد. در دومین روز این دیدار، هنگام ورود محمدرضا پهلوی و فرح به یک سالن تئاتر، تظاهرات به اوج خود رسید و در نتیجه یک دانشجوی آلمانی به نام بنواونه زورگ به ضرب گلوله کشته شد.
[2] . رادیو پیک ایران ارگان روزانه حزب توده بود و از سال 1339 تا پاییز سال 1355 فعالیت داشت؛ مرکز آن در بلغارستان (صوفیه) بود و از ایستگاه رادیویی این کشور پخش میشد. مسئول این رادیو مدتی حمید صفری بود و سپس فرجالله میزانی (با نام مستعار جوان جوانشیر) از پلنوم 12 (1347) مسئول آن شد. اعضای تحریریه و گویندگان رادیو پیک عبارت بودند از: هوشنگ ناظمی (نام مستعار امیر نیکآیین)، بهرام دانش، رحیم نامور، محمد پورهرمزان، ملکه محمدی، کاظم ندیم و افراد دیگری که به طور متناوب در اداره رادیوی فوق شرکت داشتند.
رک:
سیاست و سازمان حزب توده، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، تهران، 1370.
[3] . بنیاد پهلوی در سال 1337 به جای دفتر املاک اختصاصی تأسیس شد. این بنیاد در ظاهر یک سازمان خیریه بود که از ثروت شخصی شاه تأمین میشد. در سال 1340 دارایی بنیاد بالغ بر 135 میلیون دلار بود و همان سال
اسدالله علم به مدیرعاملی آن برگزیده شد. تحت نام این بنیاد خیریه، اعضای خانواده سلطنتی مشغول چپاول و غارت سرمایههای کشور و انتقال آن به خارج بودند. در حقیقت هزینههای واقعی این بنیاد برعهده دولت گذاشته شده بود. دولت علاوه بر تأمین بودجه این بنیاد، به سایر بنیادهایی که اعضای خانواده سلطنتی تأسیس کرده بودند نیز کمک میکرد؛ برای مثال بنیاد فرح پهلوی 22 میلیون دلار و بنیاد اشرف 105 هزار دلار در سال کمک دریافت میداشتند. ثروت و فساد این بنیاد چنان وسیع بود که در سال 1357 مقالهای با عنوان «اختاپوس صد پا» در آلمان منتشر شد که درباره تسلط مالی و اقتصادی بنیاد پهلوی بود. در سال 1330 محمدجعفر بهبهانیان با حمایت اسدالله علم برای رسیدگی به املاک بنیاد پهلوی انتخاب و پس از مدتی مدیر کل املاک بنیاد شد.
برای اطلاع بیشتر رک: رابرت گراهام،
ایران سراب قدرت، ترجمه فیروز فیروزنیا، تهران، سحاب کتاب، 1378؛ فریدون هویدا،
سقوط شاه، ترجمه ح. مهران، تهران، اطلاعات، 1374؛ غلامرضا نجاتی،
تاریخ سیاسی بیستوپنجساله ایران، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1371.