نصرالله انتظام وزیری

 
نصرالله انتظام وزیری فرزند میرزا محمدخان انتظام‏السلطنه در سال 1278 شمسی در تهران متولد شد و پس از انجام تحصیلات متوسطه در دبیرستان ایران و آلمان وارد مدرسه حقوق و علوم سیاسی گردید. پس از اخذ دانشنامه لیسانس در رشته حقوق در سال 1298 به استخدام وزارت امور خارجه درآمد و در مدت 8 سالی که در این وزارتخانه به کار اشتغال داشت مشاغل مهمی از جمله نایب دومی سفارت ایران در پاریس و ورشو لهستان، نایب سفارت لندن و برن، ریاست اداره سوم سیاسی و ریاست اداره عهود و جامعه ملل را طی کرد.
 
در دهم مرداد 1311 پس از لغو قرارداد دارسی، دولت انگلستان شکایت خود را از لغو قرارداد مذکور تسلیم دبیرخانه جامعه ملل نمود. روز نهم دی ماه 1312 هیئت اعزامی ایران به ریاست علی‏اکبر داور وزیر دادگستری در جلسات شورای جامعه ملل به شکایت دولت انگلیس پاسخ داد و دفاع نمود.
 
در این ماموریت نقش نصرالله انتظام سنگین بود زیرا طبق قوانین موجود او بایستی لایحه دفاعیه را تهیه می‏نمود. انتظام لایحه‏ای مستند تهیه کرد و داور به استناد آن پاسخ وزیر امور خارجه انگلیس را داد. پس از پایان این مأموریت، انتظام به ایران بازگشت و در سال 1312 نایب اول سفارت ایران در لندن شد و یک سال بعد با همان سمت به سویس رفت و سرانجام کاردار سفارت ایران در سویس گردید و در سال 1317 به تهران بازگشت و رئیس اداره سوم سیاسی شد. در سال 1318 رضاشاه از متین دفتری نخست‏وزیر وقت و مظفر اعلم وزیر امور خارجه درخواست معرفی یکی از مأمورین وزارت امور خارجه را برای ریاست تشریفات خارجی دربار نمود که از میان لیست ده نفری ارائه شده، نصرالله انتظام انتخاب شد. یکی از علل اصلی این انتخاب تسلط انتظام به زبان آلمانی بود و رضاشاه در این اندیشه بود که برنده جنگ، آلمان هیتلری خواهد بود.
 
انتظام در طول شهریور 1320 در سمت ریاست تشریفات خارجی دربار و تسلط بر زبانهای فرانسه، انگلیسی و آلمانی، نقش مترجم را در ارسال و دریافت تلگرافهای مهم خارجی ایفا نمود.
 
پس از سقوط رضاشاه و تحولات سیاسی ناشی از حضور متفقین در ایران، انتظام در سطوح بالاتر مسائل سیاسی کشور قرارگرفت. مشاغلی که در طول دوران جنگ دوم جهانی برعهده وی قرار گرفت عبارت است از: وزیر بهداری در کابینه قوام، وزیر پست و تلگراف و تلفن در کابینه دوم سهیلی، وزیر راه در کابینه سوم سهیلی و کابینه مرتضی‏قلی بیات و وزیر امور خارجه در کابینه بیات. انتظام در سال 1324 از پست وزارت امور خارجه استعفا داد و به عنوان عضو هیئت ایرانی در کنفرانس سانفرانسیسکو عازم امریکا شد. در این کنفرانس کمیسیون تدوین مقررات اجرای منشور سازمان ملل تشکیل و به مجمع عمومی سازمان ارائه شد. نخستین مجمع عمومی در سال 1325 در لندن تشکیل گردید و انتظام به عنوان عضو هیئت نمایندگی ایران که ریاست آن با حسن تقی‏زاده سفیر ایران در لندن بود، در مجمع عمومی شرکت کرد.
 
در شهریور 1329 به سمت رئیس هیئت نمایندگی ایران در سازمان ملل برگزیده و در همان سال از طرف دولت ایران به سمت سفیرکبیر در واشنگتن انتخاب گردید، ولی پس از دو سال دکتر مصدق وی را به تهران احضار کرد و اللهیار صالح را به امریکا فرستاد. صالح روز 29 مرداد 1332 از سفارت ایران در واشنگتن استعفا نمود و دولت زاهدی مجدداً نصرالله انتظام را به سمت سفیرکبیری در امریکا برگزید و قریب چهار سال در آن مأموریت به سر برد.
 
انتظام در سال 1338 به عنوان وزیر مشاور در کابینه اسدالله علم انتخاب شد ولی مدت آن کوتاه بود، سپس به عنوان سفیر ایران در فرانسه انتخاب و راهی پاریس گردید. پس از بازگشت از پاریس بازنشسته شد ولی تا پایان سلطنت پهلوی در زمره افراد متنفذ سیاسی کشور قرار داشت و در جریان برگزاری نخستین کنگره عمومی حزب رستاخیز به عنوان رئیس کنگره برگزیده شد. انتظام فراماسون هم بود و در لژهای « مهر» و « وفا» عضویت داشت.
 
نکته شایان ذکر، نقش انتظام در کودتای 28 مرداد 1332 بود وی زمانی که می‏بایست به عنوان سفیر ایران حافظ منافع مردم و وطن باشد در ارتباط کامل با جاسوسان بیگانه بود.
 
در قضیه شناسایی دولت اسرائیل، به نقل از دکتر قاسم غنی : « انتظام پول هنگفتی از یهودیان گرفت تا زمینه شناسایی دولت اسرائیل از طرف ایران به عمل آمد. زیرا یهودیان این مسئله را که یک دولت مسلمان آنها را به رسمیت بشناسد، ضروری می‏شمردند.»
 
انتظام پس از پیروزی انقلاب اسلامی مدتی در بازداشت به سر برد، سپس آزاد شد و سرانجام در سال 1360 در تهران درگذشت.