ابوالقاسم اعتصام‌‌زاده

 
ابوالقاسم اعتصام‌زاده متخلص به نیازی فرزند غلامحسین اعتمادالسلطان، در 1268 ش در شهر تبریز متولد شد. تحصیلات متوسطه را در مدرسه لقمانیۀ تبریز به پایان رساند.
 
در انقلاب مشروطیت و همزمان با به توپ بستن مجلس مقالاتی بر علیه روسهای تزاری در روزنامۀ تبریز می‌نوشت که از طرف عمال صمد خان شجاع‌الدوله حاکم تبریز مورد تعقیب قرار گرفت. برای همین زندگی مخفیانه را آغاز نمود و پس از مدتی به سوئیس رفت و در دانشگاه ژنو مشغول تحصیل در رشته طب شد.1 اما به دلیل هزینه بالای پزشکی و علاقه ادبی تغییر رشته داد و در رشته ادبیات فرانسه فارغ‌التحصیل شد. در دوران تحصیل کار تألیف و ترجمه را شروع کرد. در 1929 قطعه‌‌ای به زبان فرانسه به عنوان: زندگانی" سرود و از آکادمی ژوفلور فرانسه دیپلم افتخار دریافت کرد و در سال 1932 برای ترجمه رباعیات حکیم عمر خیام به زبان فرانسه به دریافت جایزه از آکادمی دولتی فرانسه نائل آمد.
 
اعتصام‌زاده بین سالهای 1300 تا 1303 سمت منشی‌گری اداره تجارتی سفارت ایران در سوئیس را به عهده داشت و به مدت دو سال وابسته هیئت اعزامی دولت ایران در جامعه ملل بوده است.2 و در همین ایام با یک خانم سوئیسی ازدواج نمود.3
 
وی پس از بازگشت به ایران در مدارس دارالفنون و علمیه و پهلوی به تدریس ادبیات فرانسوی پرداخت. در سال 1303 پس از درگذشت میرزا حسین خان صبا (کمال‌السلطان)، امتیاز روزنامه ستارۀ ایران به اعتصام‌زاده واگذار شد. وی روزنامه را به طور مستمر در چهار صفحه با همان عنوان ستارۀ ایران منتشر می‌کرد. از ابتدای سال 1307 روزنامهستارۀ ایران به ستاره جهان تغییر نام داد و روزنامه را به دو زبان فارسی و فرانسه منتشر کرد. از چهار صفحه، سه صفحه آن فارسی و یک صفحه آن به زبان فرانسه بود. روزنامه به طور مستمر به مدت قریب ده سال در تهران انتشار یافت.4
 
اعتصام‌زاده در دورۀ دهم و یازدهم از بجنورد نماینده مجلس شورای ملی شد در اواخر سال 1316 روابط ایران و فرانسه به سبب انتقاد روزنامه‌های فرانسوی از ایران قطع شد. وی در بخش فرانسه روزنامه ستاره جهان از قطع روابط ایران و فرانسه اظهار تأسف کرد شهربانی روزنامۀ ستارۀ جهان را توقیف و اعتصام‌زاده را در 15 فروردین 1317 زندانی کرد. وزیر کشور روز بعد درخواست سلب مصونیت وی را به مجلس برد و به تصویب رساند. وی تا مهر ماه 1320 در زندان بود.
 
اعتصام‌زاده پس از آزادی دیگر به عرصه سیاسی و مطبوعاتی برنگشت و به کارهای تحقیقی و پژوهشی پرداخت.5
 
آثار وی:
1. هزار مسئله حساب و هندسه و جبر و مقابله
2. هزار و یک خنده
3. دیوان اشعار به زبان فرانسه و فارسی
4. ترجمه نامه‌های ایرانی اثر منتسکیو6
 

ابوالقاسم اعتمادزاده به قلم خودش (منبع: سایت vista.ir)

 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. محمد اسحاق، سخنوران نامی ایران در تاریخ معاصر، ج1-2، (]تهران[: نشر طلوع، 1371)، ص472.
2. منوچهر نظری، رجال پارلمانی ایران (از مشروطه تا انقلاب اسلامی) (تهران: فرهنگ معاصر، 1390)، ص114.
3. محمد اسحاق، ص472.
4. "نیازی، میرزا ابوالقاسم خان اعتصام‌زاده"، اثرآفرینان: زندگینامه نام‌آوران فرهنگی ایران (از آغاز تا سال 1300ش)، ج6، ص80.
5. باقر عاقلی، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، ج1، (تهران: نشر گفتار؛ نشر علم، 1380)، ص131-133.
6. منوچهر نظری، ص114.