او یک انقلابی تمام‌عیار بود

پس از انتشار کتاب «حدیث نصر» (خاطرات زنده‌یاد آیت‌الله حاج شیخ نصرالله شاه‌آبادی)، استقبال از آن چگونه بود؟
بسم الله الرحمن الرحیم. خدای متعال را شاکر هستم که توفیق عنایت فرمود تا بتوانم خدمتی به مرحوم جدم آیت‌الله حاج آقا نصرالله شاه‌آبادی انجام دهم. از دیرباز در مجالس و محافل، ایشان داستان‌های بسیاری نقل می‌کردند و من همیشه دوست داشتم که این مجموعه از خاطرات و دانسته‌های ایشان جمع‌آوری شود. الحمدلله این مسئله محقق شد و جلد نخست آن با عنوان «حدیث نصر»، که خاطرات آیت‌الله شاه‌آبادی از ولادت تا سال 1349 را دربرمی‌گیرد، تدوین شد. پس از چاپ کتاب در خرداد 1397، بحمدالله استقبال گسترده‌ای از این اثر صورت گرفت و من از این بابت از خدای متعال و از لطف همه عزیزانی که در تدوین این اثر مرا یاری نمودند تقدیر و تشکر می‌کنم. در دیداری که با مقام معظم رهبری در تاریخ 29 مهر 1397 داشتیم، ایشان درباره این مجموعه فرمودند: «کتاب را خواندم، خیلی خوب کاری کردید، بسیار کار خوبی کردید که این خاطرات را جمع کردید و نوشتید، قبل از اینکه کتاب را بخوانم، به فرزندانم گفتم این کتاب علی‌القاعده خواندنی است، حاج آقا نصرالله قصه و نقل زیاد داشت، کتاب را خواندم، خیلی خوب بود».
همچنین مرجع عالیقدر آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی ــ که خود محققی بی‌نظیر در علم تراجم و تاریخ و رجال هستند ــ در جلسات شب‌های پنجشنبه در بیت مرحوم آیت‌الله حاج سیدمهدی روحانی در تاریخ 27 آذر 1398، درباره این کتاب فرمودند: «برخلاف بسیاری از کتب تراجم که مطالب مفید و آموزنده ندارند، کتاب حدیث نصر من حیث‌المجموع، کتابی خواندنی و خوب و دارای مطالب آموزنده است و معلوم است برای گردآوری مطالب، زحمت کشیده شده است. کسانی که در تدوین تراجم قلم زده‌اند، می‌دانند که جمع‌آوری همین مقدار مطلب راجع به اشخاص، خیلی کار پرزحمت و دشواری است».
استاد بزرگوارم آیت‌الله سیداحمد مددی نیز حواشی‌ای بر کتاب نوشتند که در اختیار حقیر قرار دادند. استاد گرامی جناب آقای علی حسن‌بگی (عضو هیئت علمی دانشگاه اراک) مقاله مفصلی با عنوان «درنگی بر حدیث نصر» نگاشته‌اند و مجموعه‌ای از مزایا و ملاحظات و نقدهایشان بر کتاب را ذکر کرده‌اند که من دراین‌باره از ایشان سپاس‌‎گزارم. در مجموع استقبال خوبی از این کتاب شد. برخی از استادان و بزرگواران، اصلاحات و انتقاداتی داشتند که در مواردی که نقد را وارد می‌دانستم، برای چاپ بعد آن اصلاحات را اعمال کردم.

آیت‌الله نصرالله شاه‌آبادی و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین کشفی

آیت‌الله نصرالله شاه‌آبادی و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین کشفی

چاپ اول این اثر، هنوز در بازار کتاب موجود است؟
با توجه به استقبال ذکرشده، چاپ اول ــ که در تیراژ هزار نسخه بود ــ مدت‌هاست که به فروش رفته و تمام شده است. برای چاپ دوم تصمیم گرفتم که این مجموعه، با اصلاحات و اضافاتی چاپ شود؛ چون هم بعضی از خاطرات مرحوم آیت‌الله شاه‌آبادی مغفول مانده بود و هم اینکه در این یک سال، اسناد و تصاویر جدیدی درباره ایشان یافت شد؛ از جمله با همکاری مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، مجموعه اسناد ساواک درباره آیت‌الله حاج آقا نصرالله شاه‌آبادی، در اختیار ما قرار گرفت؛ به همین جهت چاپ دوم با بیش از صد صفحه اضافه، یعنی در 600 صفحه، صفحه‌آرایی شده است و ان‌شاء‌الله به‌زودی در سال 1399 به چاپ خواهد رسید.

در مقدمه این اثر ذکر کرده‌اید که این کتاب، مجلد اول از خاطرات آیت‌الله شاه‌آبادی است. جلد دوم کتاب حدیث نصر هم تدوین شده است؟
بله؛ جلد اول کتاب حدیث نصر گزارش زندگی و خاطرات آیت‌الله شاه‌آبادی تا سال1349 است که در نجف بوده‌اند، اما خاطرات ایشان از سال 1349 که به ایران هجرت می‌کنند و توسط رژیم پهلوی ممنوع‌الخروج می‌شوند، تا موقع وفات در سال 1396، در جلد دوم آمده است. بحمدالله جلد دوم هم آماده شده و در حال ویراست نهایی است و ان‌شاء‌الله در سال آینده همراه جلد اول چاپ خواهد شد. جلد دوم، دارای چهار بخش است: بخش اول با عنوان «دوران تهرانِ قبل از انقلاب» به اقامت مرحوم آیت‌الله شاه‌آبادی در تهران و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی ایشان می‌پردازد؛ بخش دوم با عنوان «انقلاب اسلامی» درباره فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی آیت‌الله حاج آقا نصرالله شاه‌آبادی و تحلیل‌ها و خاطرات ایشان از انقلاب اسلامی است. بخش سوم: با عنوان «دوران تهرانِ بعد از انقلاب» به فعالیت‌های آیت‌الله شاه‌آبادی در دوره بعد از انقلاب در کمیته انقلاب اسلامی، دادگاه مبارزه با رباخواری، کمک‌رسانی به جبهه‌ها و سایر مسائل سیاسی دهه 1360 می‌‌پردازد. در نهایت فصل چهارم نیز با عنوان «دوران قم» درباره اقامت ایشان در شهر مقدس قم در سال 1379 و فعالیت‌ها در این شهر تا شرکت در انتخابات مجلس خبرگان رهبری در اسفند 1394 می‌باشد. به نظر می‌آید فضای جلد اول و جلد دوم این کتاب، با هم متفاوت است. جلد اول بیشتر خاطرات دوران طلبگی و بیشتر ناظر به مقطع تحصیل و احوال علما و بزرگان حوزه‌های علمیه است، اما جلد دوم مربوط به فعالیت‌های گسترده اجتماعی و سیاسی و فرهنگی عالمی است که از نجف به تهران آمده است. مسلما مجموعه این دو جلد، برای شناخت سلوک صحیح یک عالم موفق و مبلّغ تأثیرگذار در مردم به‌خصوص جوانان مفید است.

به عنوان نوه آیت‌الله شاه‌آبادی و کسی که خاطرات ایشان را مورد بررسی دقیق قرار داده است، مهم‌ترین ویژگی آن بزرگوار را چه چیزی می‌دانید؟
مهم‌ترین ویژگی‌ای که در سراسر زندگی ایشان دیده می‌شود مسئله خداباوری است. منظورشان از خداباوری هم این بود که بدانیم آن کسی که زندگی ما را اداره می‌کند و روزی ما را می‌رساند، تنها خدای متعال است و باید به او توکل کرد. ثمره مهم خداباوری را هم، آرامش در زندگی می‌دانستند و به حدیث امام صادق(ع) نیز استشهاد می‌کردند که فرمودند: «عَلِمْتُ أَنَّ رِزْقِی لَا یأْکُلُهُ غَیرِی فَاطْمَأْنَنْت‏»؛ وقتی باور کردم و دانستم که روزی من را دیگری نمی‌خورد و خداوند متعال متکفّل روزی من هست، ازاین‌رو آرامش پیدا کردم.
این مسئله خداباوری و اتکا به ساحت ایزدی، اساسی‌ترین شاخصه عرفانی آیت‌الله حاج آقا نصرالله شاه‌آبادی بود. هم در مقام عمل یک عالم خداباور بود و هم به دیگران مکرر توصیه می‌کرد. نوع سخنرانی‌های ایشان هم، حول محور و تبیین همین مسئله خداباوری بود. یک وقتی من تصمیم گرفتم برای ایشان سایت اینترنتی تشکیل دهم. طراح سایت به من گفت: خوب است که حاج آقا یک جمله بنویسند تا ما بتوانیم در بالای سایت این نوشته را بیاوریم. من هم این تقاضا را از ایشان کردم. مرحوم جدم نیز بلافاصله قلم و کاغذ خواستند و نوشتند: «بسم الله الرحمن الرحیم. حقیقت اسلام ناب محمدی (صلی الله علیه و آله و سلم) خداباوری است و لاغیر، أَلَیسَ اللَّهُ بِکافٍ عَبْدَهُ». همچنین در تقریظ کتاب حدیث نصر هم نوشتند: «زندگی هر انسانی پر از فراز و نشیب‌ها و پیروزی و شکست‌ها و نعمات و ابتلائات است. آنچه در تمامی این مراحل موجب آرامش است، خداباوری است. همه ما وظایفی عرفی و شرعی داریم که باید انجام دهیم، اما گرداننده زندگی و روزی‌رسان، خداوند متعال است. حقیر در طول دوران زندگی‌ام، از سال‌های سخت فقدان مرحوم پدرم تا تحصیل در حوزه نجف اشرف و ازدواج و... با تمام وجود لمس کردم که زندگی من به دست حضرت حق تعالی است و غرض مهم از بیان خاطرات زندگی‌ام، انتقال این معنی به همه خوانندگان به‌ویژه جوانان عزیز بوده است».

آیت‌الله نصرالله شاه‌آبادی و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین کشفی

درباره دیدگاه‌های سیاسی و فعالیت‌های انقلابی ایشان چه خاطره‌ای دارید؟
مرحوم آیت‌الله شاه‌آبادی یک انقلابی به تمام معنا بود و به انقلاب و حضرت امام و مقام معظم رهبری عشق می‌ورزید و به این مسئله تا آخر حیات مبارکشان پایبند بود؛ البته در روش سیاسی ایشان اصل «جذب حداکثری و دفع حداقلی» ظهور و بروز زیادی داشت. با اینکه عاشق امام بودند، برخوردشان با مخالفین انقلاب، به نحوی بود که آنان را جذب انقلاب می‌کرد و لذا در اعلامیه‌ای که در اوج انقلاب توسط ایشان تنظیم شده است و علما و روحانیت تهران آن را امضا کرده‌اند، نام افرادی را می‌بینیم که در سایر اعلامیه‌ها موجود نیست. به یاد دارم مرحوم آیت‌الله شاه‌آبادی می‌فرمودند: «بعضی از دوستان انقلابی برای امام و انقلاب، دشمن درست می‌کردند و به جای اینکه جاذبه داشته باشند، همواره دافعه داشتند. با هر آخوندی که همراه انقلاب نبود، برخورد تند داشتند و آنها را از مسجد اخراج می‌کردند! به یکی از مسئولین آن زمان گفتم: چرا شما همیشه دافعه دارید؟ کمی هم جاذبه داشته باشید. گفت: جاذبه‌اش با شما و دافعه‌اش با ما! گفتم: اتفاقا آن کس که در رأس است و قدرت دارد، باید جاذبه داشته باشد. نقل شده است که پیامبر(ص) بر روی شمشیر امیرالمومنین(ع) این توصیه را نوشته بودند: «صِل من قطعک و أحسن إلی من أساء إلیک... .» این یعنی در وقت قدرت باید احسان کرد و به مخالف توجه داشت.
ان‌شاء‌الله خداوند روح مرحوم آیت‌الله حاج آقا نصرالله شاه‌آبادی و همسرشان سیده مجلله حاجیه خانم روحانی را غریق رحمت کند و ما را پیرو توصیه‌های ایشان که همان تبعیت از اسلام ناب محمدی است قرار دهد. از شما هم که زحمت این مصاحبه را کشیدید متشکرم.
https://iichs.ir/vdcj.yehfuqea8sfzu.html

نشست رونمایی از کتاب «شاهنامه‌ای برای شاه» برگزار می‌شود

«بسیج، نماد ایثار در دوران دفاع مقدس» در آیینه تصاویر

جریان‌هایی که به وزیر اقتصاد ملی دولت مصدق پشت کردند

شیخ مرتضی آشتیانی

شکار چریک

او یک انقلابی تمام‌عیار بود