دکتر جواد کامور بخشایش، دبیر بخش مستندنگاری و اسناد و پژوهش‌های اسنادی سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی، در گفت‌وگو درباره وضعیت تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی گفت: ما تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی را به‌صورت تجربی پیش برده‌ایم
به گزارش روابط عمومیپژوهشکده تاریخ معاصر؛ سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی با همکاری پژوهشکده تاریخ معاصر و خانه کتاب و ادبیات ایران در دی‌ماه 1402 برگزار شد. با توجه به اهمیت برگزاری این رویداد فرهنگی، در گفت‌وگو با دکتر جواد کامور بخشایش، دبیر بخش مستندنگاری، اسناد و پژوهش‌های اسنادی این دوره از جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی، درباره وضعیت تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی سخن گفته‌ایم
جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی چه تأثیری بر روند شکل‌گیری آثار مربوط به انقلاب دارد؟
از نظر من تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی به‌طور کلی از حوزه‌های مظلوم و مغفول است. هم اقبال کمتری به آن وجود دارد و هم دست‌‌اندکاران این حوزه فرهنگی توجه لازم را به آن ندارند. به‌طور کلی می‌توانم بگویم که تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی منتظر یک هوای تازه است و برگزاری جشنواره‌های مختلف می‌تواند این هوای‌تازه را به این کالبد بدمد. دراین‌باره اگر بخواهیم تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی را با تاریخ‌نگاری دفاع مقدس مقایسه کنیم، می‌بینیم که تاریخ‌نگاری دفاع مقدس جلوتر است و مورد اقبال بیشتری قرار گرفته است. حتی مردم اقبال بیشتری به تاریخ دفاع مقدس داشته‌اند. در این میان خاطره‌نگاری انقلاب مغفول واقع ماند. تا اینکه چند نهاد پژوهشی تصمیم گرفتند که جشنواره کتاب سال انقلاب اسلامی را برای تشویق نویسندگان و جلب مخاطبان طراحی کنند که امسال هم سال سوم اجرای این مراسم مهم است. الحمدلله از سوی نویسندگان هم مورد استقبال قرار گرفته است و آثار زیادی را برای ارزیابی ارسال کرده‌اند. همه جشنواره‌های عرصه کتاب می‌توانند حرکتی در جهت جریان‌سازی و معرفی بهتر مخاطب و کتابخوان باشند.
یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی که این روزها درباره تاریخ‌نگاری انقلاب مطرح می‌شود تأکید بیش از اندازه بر داده‌نگاری توصیفی و بی‌توجهی به مسائل تحلیلی است. نظر شما دراین‌باره چیست؟
اینکه برخی از مورخان مطرح می‌کنند باید دورانی از تحول تاریخی بگذرد تا ابعاد پنهان آن کاملا آشکار شود گزاره اشتباهی نیست؛ مثلا شما توجه کنید ماجرای سینما رکس که بعد از گذشت این همه سال همچنان در هاله‌ای از ابهام است و نیاز دارد که اسناد و داده‌های بیشتری درباره آن منتشر شود. ما تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی را به صورت تجربی پیش برده‌ایم. شاید مورخان تازه‌کار این حوزه در اوایل، قدرت تجزیه و تحلیل مسائل را نداشتند و اگر هم تحلیلی رخ می‌داد، بسیار متأثر از شور و حرارت انقلابی آن دوران بود، اما امروزه با فاصله گرفتن بیشتر از انقلاب اسلامی ایران، وجه تحلیلی تحقیقات باید بیشتر شود، کما اینکه این‌گونه هم است. ما امروز با تحقیقاتی در حوزه تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی مواجهیم که دارای فهم دقیق‌تر و تحلیلی‌تر از موضوعات‌اند. در نهایت من فکر می‌کنم گریزی از این امر نیست که وقتی از یک اتفاق و تحولی عبور می‌کنیم و فاصله ایجاد می‌شود، قدرت توان تحلیل آدمی بیشتر می‌شود.... ما اکنون به یک مرحله پختگی رسیدیم که توانایی پیشبرد این امر را داریم. نویسنده‌های جوان در حوزه انقلاب و دفاع مقدس صرفا در حال وقایع‌نگاری بودند، اما اکنون که در مرحله پختگی قرار داریم باید تجزیه و تحلیل کرد تا به یک استنباط جدید رسید. به نظر من، هر چقدر تحقیقات به سمت علمی شدن پیش برود باید آن را به فال نیک بگیریم؛ چرا که کار علمی اولویت دارد.
