نخستین بررسی آماری در ایران به دوره سلطنت ناصرالدین‌شاه و اواخر صدارت میرزا آقاخان نوری بازمی‌گردد. اما نخستین سرشماری رسمی ایران در ۱۰ خرداد ۱۳۱۸ با تصویب قانون سرشماری در مجلس شورای ملی آغاز شد که نتایج آن از زبان کنسولگری آمریکا خواندنی است
«کنسولگری آمریکا در تهران
سال 1942
هرگز سرشماری کاملی در ایران انجام نشده است. تازه‌ترین تخمین پذیرفته‌شده از جمعیت پانزده‌میلیون نفر، یا 23 نفر به‌ازای هر مایل مربع است. سرشماری‌های رسمی از تهران پایتخت، تبریز، مشهد و اردبیل انجام و جمعیت آنها به‌ترتیب ۵۴۰۰۸۷، ۲۱۳۵۴۲، ۱۷۶۴۷۱ و ۶۳۴۰۶ نفر اعلام شده است. جمعیت شهرهای دیگر که در آنها سرشماری انجام شده به این شرح است: اصفهان ۲۰۴۵۰۸ نفر؛ شیراز ۱۲۹۰۲۳ نفر؛ رشت ۱۲۱۶۲۳ نفر؛ همدان ۱۰۳۸۷۴ نفر؛ کرمانشاه ۸۸۶۲۲ نفر؛ یزد ۶۰۰۶۶ نفر؛ کرمان ۵۰۰۴۸ نفر؛ و کاشان ۴۴۹۹۴ نفر.»1
نمودار سرشماری جمعیت شهر تهران در سال 1301ش (در دوره قبل از تغییر سلطنت و شروع دوره پهلوی). در این سال با ایجاد تشکیلات جدید بلدیه، سرشماری دیگری در تهران صورت گرفت که براساس آن، جمعیت تهران در سال ۱۳۰۱ بالغ بر ۲۱۰ هزار نفر بود. در این سرشماری تهران به ۱۰ ناحیه تقسیم می‌شد
شماره آرشیو: 1-60584-275م
پی نوشت:
1. اسناد سفارت آمریکا در دوره اشغال ایران https://iichs.ir/vdchkinz.23n-mdftt2.html
