عصبانیت شاه از مخالفت مراجع با قوانین غیر اسلامی!/ پاسخ اهانتآمیز رئیس ساواک به یک درخواست!/ جمعیت ملی مبارزه با سرطان به ریاست فرح تشکیل شد!/ معاون بانک بینالملل به ایران میآید/ تجهیزات مدارس حرفهای از محل فروش گاز به شوروی/ دانشجوی ایرانی در آمریکا خودکشی کرد!/ از فردا مذاکرات مهم تهران آغاز میشود!/ قرارداد بازرگانی ایران و عراق امضا میشود
عصبانیت شاه از مخالفت مراجع با قوانین غیر اسلامی!
بر اساس یک سند ساواک به تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۴۶ «به استناد گزارش ناحیه یک ژاندارمری مرکز اعلام نموده که طبق اطلاع در تاریخ 9 /1 /1346 آیتالله گلپایگانی و نجفی در مسجد اعظم قم، که در حدود چهارهزار نفر شرکت داشتهاند، ضمن ایراد سخنرانیهایی از اجرای آییننامه تحصیلاتی طلاب انتقاد نمودهاند و آیتالله نجفی اظهار داشته که بعضی از مواد لایحه حمایت خانواده با قانون اسلام وفق نمیدهد. ژاندارمری کل کشور متعاقبا اعلام نموده مراتب به شرف عرض پیشگاه مبارک شاهنشاه آریامهر رسید؛ اوامر ملوکانه چنین شرف صدور یافت: "این اشخاص که گفته میشود بیشتر آنها سویل بودهاند از کجا آمده بودند و چه کسانی محرک آنها بودهاند؟ این موضوع را روشن کنید و محرکین هم باید به کیفر برسند"».[1]
پاسخ اهانتآمیز رئیس ساواک به یک درخواست!
بر اساس یک سند ساواک به تاریخ ۱۰ اردیبهشت ۱۳۴۶ «ساواک قم اعلام داشته در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۴۶ آقای وفا، رئیس دفتر مجلس سنا، به قم وارد و پس از ملاقات با آیات الله شریعتمداری و گلپایگانی به تهران مراجعت نمودند. ساواک مزبور اضافه کرده در این ملاقات، آیتالله گلپایگانی به آقای وفا[2] اظهار داشته مواردی از لایحه حمایت خانواده را که ایراداتی داشته تلگراف نموده و اضافه کرده بهترین راه حل این است که اعتراض بقیه مراجع تقلید از جمله آیتالله خوانساری در کمیسیون دادگستری مجلس مطرح و رسیدگی شود و در صورتی که به نحوی تصحیح شود که سایر آقایان ایرادی نداشته باشند او هم هیچ گونه اعتراضی نخواهد داشت».
این سند میافزاید: ساواک قم اضافه نموده آیتالله گلپایگانی استدعا نمودند به عرض تیمسار ریاست ساواک برسد چنانچه اجازه فرمایند، آقای صافی برای ملاقات در خارج از اداره شرفیاب شود. مراتب جهت ابلاغ اوامر عالی معروض میگردد.
در ذیل این گزارش رئیس ساواک تصریح کرده است: چرا آقای صافی در اداره نمیخواهد من را ببیند؟ اگر آمدن در اداره برای او ننگ و عار است برای من هم دیدن او ننگ و عار است.[3]
جمعیت ملی مبارزه با سرطان به ریاست فرح تشکیل شد!
روزنامههای امروز نوشتند: جمعیت ملی مبارزه با سرطان به ریاست عالیه فرح دیبا تشکیل شد و هیئتمدیره این جمعیت به ترتیب زیر انتخاب شدند: فریده دیبا ریاست هیئتمدیره، منوچهر اقبال و جهانشاه صالح نواب رئیس، مهرانگیز دولتشاهی خزانهدار، قدرتالله موثقی دبیر، حسین رحمتیان مدیر عامل، خوشبین عضو هیئتمدیره، حسین خطیبی و حسن هاشمیان، اعضای علیالبدل، و خانمها دکتر لیوسا پیرنیا، منیر جزنی و آقای دکتر رسول پورنگی بازرس.[4]
معاون بانک بینالملل به ایران میآید
آقای آلدرولد، معاون بانک بینالملل، روز 24 اردیبهشتماه وارد تهران خواهد شد.
معاون بانک بینالملل مدت یک هفته در ایران توقف خواهد کرد و به اتفاق یکی از کارشناسان بانک به نام آقای گیپس، مذاکراتی با وزرای اقتصاد، راه، دارایی و مدیر عامل سازمان برنامه و رئیس کل بانک مرکزی انجام خواهد داد.
معاون بانک بینالملل از عملیات عمرانی در چند نقطه کشور نیز دیدن خواهد کرد.[5]
تجهیزات مدارس حرفهای از محل فروش گاز به شوروی خریداری میشود!
روزنامه «اطلاعات» نوشت: امروز اطلاع حاصل شد که به دستور آقای نخستوزیر کلیه وسایل ماشینآلات مورد نیاز مراکز فنی و حرفهای کشور منجمله دانشکده پلیتکنیک و سایر مدارس حرفهای و فنی دیگر از محل صادرات گاز به شوروی خریداری خواهد شد.[6]
دانشجوی ایرانی در آمریکا خودکشی کرد!
روزنامههای امروز کشور نوشتند: دانشجوی 24 ساله ایرانی دیشب یک دختر دانشجوی آمریکایی را در کالج گریس لند هدف گلوله قرار داد و پس از اطمینان از مرگ وی، با شلیک یک گلوله به عمر خود نیز پایان داد.
دانشجوی ایرانی حسن رجبعلی نام داشت و از طریق برنامه مبادله دانشجو به آمریکا آمده بود و در کالج گریس لند واقع در شهر لامونی ایالت آیووا تحصیل میکرد.[7]
از فردا با ورود نخستوزیر ترکیه به ایران، مذاکرات مهم تهران آغاز میشود!
روزنامه «اطلاعات» نوشت: سلیمان دمیرل، نخستوزیر ترکیه، فردا به دعوت آقای امیرعباس هویدا، نخستوزیر ایران، وارد تهران میشود و مذاکراتی که فردا و پسفردا در تهران با شاهنشاه آریامهر و آقای امیرعباس هویدا انجام خواهد داد در محافل مطلع بسیار بااهمیت تلقی میگردد.
این محافل یادآوری میکنند که مسائل مربوط به سنتو و دفاع مشترک سه کشور عضو پیمان مرکزی و آینده سازمان همکاری منطقهای برای عمران در رأس مذاکرات ایران و ترکیه قرار خواهند داشت.
مسئله سنتو
از بین سه کشور منطقهای عضو سنتو، ترکیه مهمترین مدافع و پاکستان بزرگترین مخالف آن بهشمار میروند. پرزیدنت ایوبخان در مدت پنج روزی که سلیمان دمیرل رسما میهمان پاکستان بود، فرصت کافی داشت تا دلایل مخالفت خود را با سنتو به اطلاع نخستوزیر ترکیه برساند و در عوض «فواید حفظ این پیمان» را نیز از زبان دمیرل بشنود. این گفتوشنود روش ایران را تقویت بخشیده و انتظار میرود در مذاکرات دهساعته تهران متد ایرانی حل مشکل سنتو عملا مورد تأیید قرار گیرد. ایران بر این عقیده است که باید سنتو را به حال خود گذاشت.
پیمان سهجانبه
از طرف دیگر نخستوزیر ترکیه شب جمعه گذشته در سر میز شامی که در راولپندی به افتخارش از طرف پرزیدنت ایوبخان برپا شده بود، به رئیسجمهوری پاکستان اطمینان داد که در صورت بروز اختلافات تازه بین دهلی نو و کراچی، ترکیه با تمام قوا از پاکستان حمایت خواهد کرد و همچنین وزارت خارجه ایران در پاسخ اظهارات روز جمعه گذشته محمدعلی چاکلر، وزیر خارجه هند، اعلامیهای صادر کرد که هر دو به عنوان علائم و نشانهای دایر بر وجود مذاکرهای جهت امضای یک پیمان دفاع مشترک سهجانبه بین تهران، کراچی و آنکارا تلقی شده است.
عمران منطقهای
لزوم تقویت سازمان همکاری منطقهای برای عمران نیز مسئله مهم مورد مذاکره تهران را تشکیل میدهد. مدتی است که این سازمان سهجانبه در سکوت فرورفته؛ بهطوری که در تهران عدهای از خود سؤال میکنند بر سر سازمان همکاری منطقهای برای عمران چه آمده و چه مشکلاتی در سر راهش ایجاد شده است؟
باید یادآوری کرد که این سازمان در حال حاضر نقش سنگ زیربنای همبستگی ایران و ترکیه و پاکستان را بازی میکند و شکست آن در واقع شکست یک ایدئولوژی نوین که بر اساس تأیید سازمانهای منطقهای قرار دارد، بهشمار خواهد رفت.
بنابراین طبیعی است که نخستوزیران ترکیه و ایران حداکثر تلاش خود را برای نجات و سپس پیروزی بخشیدن به آرمانهای سازمان همکاری منطقهای برای عمران به عمل آورند.
مسائل دوجانبه
در زمینه مسائل دوجانبه و متقابل توسعه روابط بازرگانی و توریستی و ایجاد همکاریهای نفتی و صنعتی در مذاکرات تهران در ردیف اول اهمیت قرار خواهد داشت. در زمینه نفت کارشناسان یادآوری میکنند که هماکنون طرحی برای کشیدن یک لوله نفتی از منابع نفت جنوب ایران به یک بندر ترک در دریای مدیترانه مانند بندر اسکندرون و ایجاد یک پالایشگاه نفت در دست مطالعه میباشد.[8]
قرارداد بازرگانی ایران و عراق امروز امضا میشود
بعدازظهر امروز قرارداد بازرگانی ایران و عراق برای مدت یک سال بین آقایان دکتر عالیخانی، وزیر اقتصاد، و کاظم عبدالحمید، وزیر اقتصاد عراق، به امضا میرسد.
براساس این قرارداد، دو کشور کالاها و مصنوعات خود را که میتوانند به کشورهای یکدیگر صادر کنند تعیین نمودهاند.
این اولین قرارداد بازرگانی است که بین دو کشور به امضا میرسد. طبق قرارداد جدید هر دو کشور آمادگی خود را برای صادرات مصنوعات صنعتی خود اعلام داشتهاند.[9]
پینوشتها:
[1] . آیتالله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص 377؛ آیتالله العظمی سیدشهابالدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 10.
[2] . فخرالدین وفا زنجانی فرزند بهاءالدین در سال 1281 در تهران به دنیا آمد. وی از دانشگاه برلین در رشته مدیریت فارغالتحصیل شد و سپس تصدی مشاغل متعددی چون رئیس هیئتمدیره صندوق تعاون کارمندان مجلس سنا، مدیرکل امور اداری و رئیس دفتر مجلس سنا را برعهده گرفت.
رک: زنان دربار به روایت اسناد ساواک، اشرف پهلوی، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ص 96.
[3] . آیتالله العظمی حاج سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج 1، ص ۳۷۹.