گزارش ساواک از دلیل انتشار مقالات تند در مجله فردوسی!/ نماینده‌ای که خانمش در بارِ لاله‌زار خدمت می‌کرده!/ ملک حسین هفته آینده به تهران می‌آید/ ولیعهد و نخست‌وزیر کویت به تهران می‌آید/ حسن الدجیلی: عراق از ایران کمک‌های بیشتری انتظار دارد!/ دیوار وزارت آموزش و پرورش تخریب شد!/ قانون تعلیق مجازات زندانیان اجرا می‌شود/ دخانیات هزار تُن توتون به رومانی فروخت/ صدور گندم از طرف بخش خصوصی آزاد شد/ اجاره ماشین‌های الکترونیکی برای مؤسسات دولتی ممنوع شد
24  مرداد 1346

 

گزارش ساواک از دلیل انتشار مقالات تند در مجله فردوسی!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 24 مرداد 1346 «مجله "فردوسی"، که به صاحب‌امتیازی نعمت‌الله جهانبانویی در تهران منتشر می‌گردد، به علت عدم آشنایی کامل صاحب‌امتیاز به امور مطبوعاتی در حال حاضر کلیه مسائل مربوطه به عهده عباس پهلوان محول گردیده است. نام‌برده نیز با همکاری نویسندگان افراطی به منظور بالا بردن تیراژ و حصول وجهه به‌اصطلاح در میان طبقات تحصیل‌کرده و روشنفکر بعضا کوشش می‌نماید که انتقاداتی شدید منتشر نماید».
 
نعمت‌الله جهانبانویی مدیر و صاحب امتیاز مجله فردوسی
نعمت‌الله جهانبانویی مدیر و صاحب امتیاز مجله فردوسی
شماره آرشیو: 8-8707-4ع
 
 در «نظریه» این گزارش می‌خوانیم: چون عباس پهلوان، گرداننده مجله مزبور، با اکثر نویسندگان افراطی در تماس می‌باشد و از طرفی کارکنان و نویسندگان مجله مظنون به نظر می‌رسند علی‌هذا به منظور پی بردن به افکار آنان و همچنین روابط احتمالی کارکنان با اشخاص ناراحت پیشنهاد می‌گردد که مکالمات تلفنی و مراسلات پستی مجله فردوسی تحت کنترل قرار گیرد. مستدعی است در صورت تصویب برگ شنود و همچنین برگ کنترل پستی پیوست را امضا فرمایند.[1]
 

نماینده‌ای که خانمش در بارِ لاله‌زار خدمت می‌کرده!

بر اساس یک گزارش ساواک به تاریخ 24 مرداد 1346 «راجع به نمایندگانی که انتخاب شده‌اند اعتراضاتی به عمل آمده و در محافل و مجامع مختلف به نحوی از انحاء درباره سوابق سوء این افراد تذکراتی داده شد و می‌شود که در خور بررسی است. از جمله کسانی که خیلی به آنها حمله می‌شود عباس فروتن، مسئول تبلیغات حزب ایران نوین، است که از تهران انتخاب شده است».[2]
این سند می‌افزاید: در میهمانی چند شب پیش، پروفسور عدل از طرف ناطقین به این موضوع اشاره شده و گفته‌اند کسی که خانمش در بار ماکسیم (لاله‌زار نو) خدمت می‌کرده چگونه به عنوان نماینده تهران می‌تواند به مجلس برود و همچنین گفته‌اند که این شخص هنگامی که از طرف آقای معینیان، وزیر وقت اطلاعات، به عنوان معاون وزارت اطلاعات منصوب می‌شود سازمان اطلاعات و امنیت کشور طی نامه‌ای به عنوان نخست‌وزیر و وزیر مربوطه می‌نویسد[3] که این شخص به‌هیچ‌وجه صلاحیت داشتن این پست را نداشته و ندارد و باید برای او جانشین دیگری انتخاب کرد. حالا همین شخص که سازمان امنیت به موقع خود او را برای معاونت یک وزارتخانه صالح ندانسته به عنوان نماینده تهران به مجلس می‌رود و مسئول تبلیغات حزب ایران نوین هم هست.
 
عباس فروتن
عباس فروتن
شماره آرشیو: 1-7789-7ع
 
در این گزارش همچنین آمده است: همچنین درباره دکتر عبدالرسول عظیمی،[4] مدیر روزنامه «پیغام امروز» نیز مطالب فراوان می‌گویند که کلیه این مطالب درباره سوءاستفاده‌ها و کارچاق‌کنی‌های این شخص دور می‌زند که واقعا جالب و بیشتر آنها را نیز خود شخصا تأیید می‌کنم. از جمله می‌گویند که این شخص مرتبا از افرادی که دارای سوابق سوء هستند و نمی‌توانند گذرنامه بگیرند پول دریافت می‌دارد و برای آنها گذرنامه می‌گیرد و مطلب دیگری که بسیار جالب است موضوع گنجاندن نام چند تن در لیست آنهایی است که سابقا به عنوان مدیر و یا خبرنگار روزنامه در کلاس‌های روزنامه‌نگاری شرکت کرده و در سال گذشته روی یک جریاناتی دارای دانشنامه لیسانس شده‌اند مثل شاهند، کاظم مسعودی، جهانبانویی و... . این مطلب را حتی مجله «خوشه من» غیرمستقیم در شماره دیروز درج کرده است.[5]
 

ملک حسین هفته آینده به تهران می‌آید

جراید امروز کشور نوشتند: ملک حسین، پادشاه اردن، اوایل هفته آینده و به طور قطع قبل از سفر آینده شاهنشاه آریامهر به واشنگتن، که قرار است از روز ۳۱ مردادماه جاری شروع شود، به تهران خواهد آمد.
پادشاه اردن، در مدت توقف خود در تهران، میهمان شاهنشاه آریامهر خواهد بود و با معظم له پیرامون اوضاع بین‌المللی، بحران خاور نزدیک، مناسبات ایران و  اعراب، مناسبات دوجانبه ایران و اردن گفت‌وگو و تبادل نظر خواهد کرد.[6]
 

ولیعهد و نخست‌وزیر کویت به تهران می‌آید

ساعت 10 امشب شیخ جابر الاحمد الجابر، ولیعهد و نخست‌وزیر کویت، سر راه سفر خود به اتریش با هواپیما وارد تهران می‌شود و یک روز در ایران توقف می‌نماید.
در فرودگاه آقای امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر، و چند تن از شخصیت‌های مملکتی از نخست‌وزیر کویت استقبال می‌کنند.[7]
 

حسن الدجیلی: عراق از ایران کمک‌های بیشتری انتظار دارد!

روزنامه «اطلاعات» نوشت: آقای حسن الدجیلى، سفیر عراق در ایران، امروز اعلام کرد که اولین قرارداد فرهنگی ایران و عراق به‌زودی در تهران به امضا خواهد رسید.  
دیپلمات عراقی، که به‌تازگی از بغداد بازگشته است، افزود: تاریخ دقیق امضای این قرارداد هنوز مشخص نشده، ولی به احتمال بسیار قوی ظرف پانزده، بیست روز آینده اسناد آن مبادله خواهد شد.
این اولین باری است که بین تهران و بغداد چنین قراردادی امضا می‌شود و به موجب آن دو کشور اقدام به تأسیس مراکز فرهنگی، تبادل دانشجو و استاد و تهیه برنامه‌های فرهنگی مشترک خواهند کرد.
 

پیام عارف  

سفیر عراق، که در یک مصاحبه اختصاصی با خبرنگار سیاسی «اطلاعات» صحبت می‌کرد، همچنین گفت: از طرف پرزیدنت عارف پیام مخصوصی برای شاهنشاه آریامهر با خود همراه آورده است و این پیام مربوط به روابط ایران و عراق می‌باشد.
این روابط را آقای الدجیلی بسیار خوب نامید و گفت: مناسبات میان دو کشور هر روز  بهتر از روز قبل می‌شود.
آقاى الدجیلی آن‌گاه به کمک‌های ایران به اعراب اشاره کرد و گفت: ایران تاکنون کمک‌های گران‌بهایی به عراق و سوریه و اردن داده است؛ ما از این کمک‌های بی‌دریغ دولت و مردم ایران متشکریم و انتظار دریافت کمک‌های عادی و معنوی بیشتری داریم.[8]
 

دیوار وزارت آموزش و پرورش تخریب شد!

به دنبال تصمیم کلی راجع به تخریب دیوار وزارتخانه‌ها و اماکن دولتی مشرف به خیابان‌ها و تبدیل آنها به نرده، امروز دیوار غربی وزارت آموزش و پرورش در خیابان اکباتان خراب شد.
در این تخریب، اتاق‌هایی که در قسمت غربی وزارتخانه قرار دارد از میان برداشته می‌شود و از هم‌اکنون اتاق کار چند تن از معاونین به قسمت دیگر وزارتخانه منتقل شد.[9]
 

کنفرانس اصلاحات ارضی

صبح فردا کنفرانس رؤسای اصلاحات ارضی کلیه شهرستان‌های تابعه استان‌های مازندران و گیلان با حضور آقای دکتر ولیان، معاون وزارت کشاورزی و سرپرست سازمان اصلاحات ارضی کل کشور، و مدیران کل کشاورزی و عمران و اصلاحات ارضی استان‌های نام‌برده در رشت تشکیل خواهد شد.
در این کنفرانس که مدت دو روز به طول خواهد انجامید، ترتیب خرید فوری شالیزارهای مازاد بر سی هکتار مالکین به وسیله دولت داده می‌شود.[10]
 

قانون تعلیق مجازات زندانیان اجرا می‌شود

قانون جدید تعلیق اجرای مجازات از اول شهریورماه در وزارت دادگستری به مورد اجرا گذاشته خواهد شد.
به موجب این قانون که اخیرا در مجلسین به تصویب رسید، اجرای مجازات کلیه محکومیت‌های به حبس تأدیبی یا جزای نقدی (چه جنحه و چه جنایی) تحت شرایطی دو تا پنج سال معلق می‌شود.
به موجب این قانون، دادگاه با ملاحظه وضع اجتماعی، سوابق زندگی و با توجه به تعهد محکوم علیه در این مورد که زندگی شرافتمندانه‌ای در پیش گیرد و گرد قمار و مشروبات الکلی نگردد و از معاشرت با اشخاص ناباب بپرهیزد اجرای مجازات را معلق می‌کند و زندانی فورا آزاد می‌شود.
 

عفو زندانیان

جراید امروز کشور همچنین نوشتند: به مناسبت سالروز قیام ملی ۲۸ مرداد عده‌ای از زندانیان عفو خواهند شد.
اداره فنی دادگستری تاکنون در حدود دویست تقاضای عفو به مناسبت این روز از زندانیانی که به حکم قطعی محکوم شده‌اند دریافت کرده است و انتظار می‌رود درخواست‌های دیگری نیز تا آخرین فرصت به این اداره برسد.
این درخواست‌ها را آقای ایزدی، رئیس اداره فنی دادگستری، جهت اتخاذ تصمیم در کمیسیون عفو و بخشودگی مطرح می‌کند و گزارش این کمیسیون روز 27 مرداد توسط وزیر دادگستری به پیشگاه ملوکانه تقدیم خواهد شد تا مشمولین عفو بامداد روز 28 مرداد در میان خانواده خود باشند.[11]
 

دخانیات هزار تُن توتون به رومانی فروخت

روزنامه «اطلاعات» نوشت: مؤسسه دخانیات برای اولین بار طی بیست سال اخیر دیروز هزار تن توتون به رومانی فروخت و قرارداد آن بین نمایندگان دو کشور به امضا رسید.
در بیست سال قبل هم یک بار مقداری توتون به شوروی فروخته شده بود.
با صدور توتون به رومانی ایران برای این کالا بازار صادراتی پیدا کرد و مؤسسه دخانیات به نسبت افزایش صادرات توتون، تولید آن را نیز توسعه خواهد داد.
توتون‌های مورد معامله با رومانی از نوع «تیپ شرقی» است که در غرب کم‌سابقه است. توتون‌های خریداری‌شده تا دو ماه دیگر از طریق جلفا به رومانی تحویل داده خواهد شد.
معامله دیگری که توسط مؤسسه دخانیات در جریان است مربوط به تنباکو می‌باشد. جریان این معامله حداکثر تا دو ماه دیگر پایان خواهد یافت و تنباکوهای اضافه بر مصرف به کشورهای غربی فروخته خواهد شد.[12]
 

صدور گندم از طرف بخش خصوصی آزاد شد

سخنگوی وزارت کشاورزی امروز درباره صدور گندم به خارج اعلام نمود: با توجه به خوبی و رضایت‌بخش بودن محصول گندم در سال جاری، دولت صدور گندم از طرف بخش خصوصی را به خارج از کشور آزاد نمود.
داوطلبان صدور می‌توانند درخواست‌های خود را در این مورد به وزارت اقتصاد و وزارت کشاورزی تسلیم نموده و اجازه صدور گندم دریافت کنند.[13]
 

به دستور وزیر دارایی و برای مؤسسات دولتی؛ اجاره ماشین‌های الکترونیکی ممنوع شد

به دستور وزیر دارایی انعقاد هر نوع قرارداد برای اجاره ماشین‌های الکترونیکی «آی.بی.ام» جهت کلیه سازمان‌های دولتی به استثنای شرکت ملی نفت ایران و بانک مرکزی ممنوع شده است.
وزیر دارایی در بخشنامه مربوطه اعلام داشت: مرکز آمار ایران آمادگی انجام تمام احتیاجات کارهای الکترونیکی سازمان‌های دولتی را دارد.
در این دستور تذکر داده شده است در صورتی که ثابت شود مرکز آمار قادر به انجام تقاضایی نباشد و سازمان ماشین‌های الکترونیکی وزارت دارایی هم نتواند آن را انجام دهد، در آن صورت با اطلاع وزارت دارایی ترتیب لازم جهت اجاره ماشین‌های الکترونیکی داده خواهد شد.[14]
 
صفحه اول روزنامه اطلاعات، 24 مرداد 1346
 
پی‌نوشت‌ها:
 
[1]. مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک؛ مجله فردوسی، ص 318.
[2]. در سندی به شماره 14470 /20 ه 4 مورخه 3 /5 /46 در رابطه با چگونگی انتخاب مشارالیه آمده است: «روز 31 /4 /46 آقای عباس فروتن، کاندیدای نمایندگی مجلس شورای ملی، به ساختمان مرکزی حزب ایران نوین، به اتاقی که آرا می‌نوشتند مراجعه و اظهار می‌نماید: اسم من در یکی از کارت‌ها نوشته نشده. آقای قراچورلو، سرپرست آرانویسان حزب ایران نوین، به ایشان می‌گوید: برای شما پنجاه‌هزار رأی خواهیم نوشت؛ شما دیگر چه می‌خواهید در صورتی که خود شما نمی‌توانید دویست عدد رأی تهیه کنید.
[3]. در نامه‌ای از سوی کارمندان وزارت اطلاعات به حسنعلی منصور، نخست‌وزیر وقت، می‌‎خوانیم: «جناب آقای منصور، نخست‌وزیر محبوب ایران، نظر بر اینکه عباس فروتن لیاقت و شایستگی برای قبول مسئولیت و تصدی امور حساس وزارت اطلاعات را ندارند کارمندان صدیق و وفادار به آقای وزیر در غیاب ایشان نام‌برده را برای سرپرستی خود نمی‌پذیرند؛ بدین وسیله از جناب آقای نخست‌وزیر درخواست می‌نماید آقای مهندس عاطفی، مدیرکل رادیو ایران، یا آقای معز، معاون وزارت اطلاعات، را به سرپرستی این وزارتخانه تعیین فرمایند.
کارمندان وزارت اطلاعات».
[4]. عبدالرسول عظیمی فرزند محمدرضا در سال 1301ش در شیراز به دنیا آمد. وی پس از سپری کردن مقدمات تحصیلی، از دانشگاه تهران در رشته حقوق لیسانس و در رشته روزنامه‌نگاری فوق لیسانس و در رشته حقوق جزاء دکتری گرفت.
عظیمی ابتدا در وزارتخانه‌های فرهنگ و دارایی به کار مشغول شد، سپس به کار وکالت روی آورد و به دلیل اشتغالات روزنامه‌نگاری تقاضای انتظار خدمت کرد. وی مدیرمسئول روزنامه «پیغام امروز»، سردبیر روزنامه «کیهان» و مسئول هیئت‌مدیره روزنامه‌نگاران بود.
عبدالرسول عظیمی یکی از خبرنگاران مورد نظر سفارت شوروی در ایران جهت دعوت در کنگره خبرنگاران خلق آزاد در کوبا بود.
وی در زمینه سیاسی و احزاب فعالیت می‌کرد و بر اساس منافع شخصی و خط مشی‌های حکومت با اکثر جریان‌ها، احزاب و گروه‌ها از جمله جبهه ملی، حزب ایران، حزب ملت ایران، حزب مردم ایران، جمعیت نهضت آزادی، جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی، حزب زحمتکشان، حزب ایران نوین و حزب رستاخیز همکاری می‌کرد و در مجلس با توده‌ای‌ها رابطه داشت.
عبدالرسول عظیمی در عرصه روزنامه‌نگاری، قلمش را تنها در راه خدمت به نظام پهلوی و کسب پول به کار برد و از راه‌های مختلف با تهدید و ارعاب، به رشوه‌گیری از افراد، مسئولان، مؤسسات دولتی و خارجی، مجلس شورا و... اقدام می‌کرد؛ از جمله در سال 1344 از شرکت واحد تقاضای شش‌هزار تومان وجه کرد و چون با تقاضایش مخالفت کردند به درج انتقاداتی از شرکت یادشده اقدام کرد و از برادران رشیدیان و بانک تعاون و توزیع به دلایل نامعلوم ماهانه دوهزار تومان دریافت می‌کرد و در سال 1346 در جایی اظهار کرد که سفارت اسرائیل در تهران میلیون‌ها تومان پول به روزنامه‌های ایران به‌خصوص «اطلاعات» و «کیهان»، (که عظیمی سردبیر آن بود) می‌دهد تا مقالاتشان را به نفع اسرائیل و به ضرر اعراب بنویسند.
وی همچنین در سال 1347 چهل‌هزار تومان از سندیکای گندم‌فروشان گرفت تا مطلبی درباره گرانی نان در روزنامه «پیغام امروز» ننویسد و به دلیل ممانعت دکتر پویان از دادن پول و آگهی تبلیغاتی، شروع به انتقاد از او در روزنامه کرد و پس از گرفتن پول، مقالات انتقادی قطع شد.
عبدالرسول عظیمی در همین سال به خاطر اینکه منوچهر گنجی، رئیس مرکز مطالعات بین‌المللی پهلوی شیراز، رپورتاژ تبلیغاتی به او نمی‌داد، در روزنامه خود علیه او مقاله نوشت.
وی با تعریف و تمجید از کارهای وزرا در روزنامه از آنها رشوه می‌گرفت و از وابسته مطبوعاتی آلمان تقاضای مبلغ زیادی پول کرد تا علیه فروشگاه‌های فردوسی در پیغام امروز مقاله ننویسد.
عظیمی در سال 1334 در سمت سردبیر کیهان با دعوت انگلیسی‌ها به آن کشور سفر کرد؛ در سال 1338 نیز اظهار تمایل کرد تا با دعوت یهودی‌ها به سرزمین‌های اشغالی (اسرائیل) سفر کند که در سال 1339 این خواسته‌اش محقق شد و همراه تعدادی از مسئولان به آنجا سفر کرد.
ساواک به‌کرات با شرکت عبدالرسول عظیمی در مراسم تشریفات موافقت کرد و در سفرهای محمدرضا پهلوی به کشورهای شوروی و اروپای شرقی در سال‌های 1344 و 1345 او جزء همراهان شاه بود. همه اینها از وابستگی او به دستگاه و خدمات ارزنده‌اش جهت تحکیم پایه‌های رژیم پهلوی حکایت می‌کند.
عظیمی در دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم نماینده مجلس شورای ملی بود و در دوره بیست‌وسوم به‌رغم رد صلاحیت توسط ساواک، به عنوان نماینده وارد مجلس شد و در دوره بیست‌وچهارم نیز ساواک با کاندیداتوری وی موافقت کرد.
عظیمی با اسم رمز عظیم در هدف مطبوعات با ساواک همکاری می‌کرد و در سال 1337 به خبرنگاران روزنامه کیهان قول داد در صورت دادن اخبار مهم و محرمانه، مبلغی علاوه بر حقوق به آنها بدهد و خودش این اخبار غیرقابل انتشار را به یکی از مقامات ستاد بزرگ ارتشتاران می‌داد و در مقابل، مبلغ معتنابهی می‌گرفت. وی جهت انجام مأموریت‌های محوله توسط ساواک بعضی اوقات به خارج از کشور سفر می‌کرد.
ساواک در یک ارزیابی وی را بسیار مادی و پول‌دوست، متواضع، متملق، چاپلوس، اهل زد و بند، به فکر تأمین منافع شخصی، فاقد شهامت اخلاقی، ثبات عقیده، استقلال فکر و مناعت طبع معرفی کرده است.
عبدالرسول عظیمی از طریق تبانی ثروت زیادی به‌دست آورد که از جمله آنها شرکت سهامی اریکو، چاپخانه پیغام امروز و املاک زیاد بود و ساواک در سال 1355 با استخدام فرزندش به نام ویدا عظیمی در مشاغل حساس در وزارت دربار موافقت کرد.
وی در تشکیلات فراماسونری عضویت داشت و نشان‌های درجه 3 و 4 همایون، نشان درجه 5 تاج‌گذاری، نشان اصلاحات ارضی، نشان لژیون دونور را از محمدرضا پهلوی دریافت کرد.
[5]. نصرت‌الله معینیان به روایت اسناد ساواک، ص 203.
[6]. اطلاعات، 24 مرداد 1346، ص 20.
[7]. همان‌جا.
[8]. همان‌جا.
[9]. همان‌جا.
[10]. همان، ص 4.
[11]. همان، ص 17.
[12]. همان‌جا.
[13]. همان‌جا.
[14]. همان‌جا.
https://iichs.ir/vdcaeynu.49nm015kk4.html
iichs.ir/vdcaeynu.49nm015kk4.html
نام شما
آدرس ايميل شما