آیت‌الله عبدالحسین امینی معروف به علامه امینی، عالم، مورخ، محدث، متکلم، فقیه ، نسخه‌شناس بزرگ شیعه و صاحب کتاب سترگ «الغدیر»، علاوه بر آثار علمی بزرگ کتابخانه عظیمی با 70 هزار نسخه خطی را در نجف پایه‌گذاری کرد.
آیت‌الله عبدالحسین امینی معروف به علامه امینی، عالم، مورخ، محدث، متکلم، فقیه ، نسخه‌شناس بزرگ شیعه و صاحب کتاب سترگ «الغدیر»، علاوه بر آثار علمی بزرگ کتابخانه عظیمی با 70 هزار نسخه خطی را در نجف پایه‌گذاری کرد.
علامه در سال 1278ش در تبریز دیده به جهان گشود. در همان شهر مقدمات علوم را آموخت و سپس به تحصیل علوم حوزوی پرداخت و در زمره عالمان بزرگ روزگار خود بود. وی در سال 1349ش و در حالی که بنیه‌ای قوی و بدنی سالم داشت،به ناگاه دچار بیماری شد و از دنیا رفت. بسیاری رحلت او را ناشی از مطالعه زیاد، اشتغال بی‌وقفه به نگارش و پیگیری دائمی کار کتابخانه بزرگ امیرالمؤمنین(ع) دانسته‌اند.
مشهورترین اثر علامه امینی کتاب «الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب» است در 20 جلد در اثبات امامت و خلافت بلافصل امام علی(ع) با استناد به واقعه غدیر و بررسی سند دلالت حدیث غدیر. علامه امینی 40 سال از عمر خود را صرف تألیف این کتاب کرد و برای دسترسی به اسناد و منابع موثق در کتابخانه‌های ایران، هند، عراق، سوریه و ترکیه به پژوهش و نسخه‌برداری پرداخت. مرحوم سید جعفری شهیدی از علامه امینی نقل می‌کرد که برای نگارش کتاب «الغدیر»، بیش از ده هزار جلد کتاب را مطالعه کرده بود. تاکنون تنها یازده جلد از این کتاب منتشر شده است!
اما آنچه در این نوشتار بررسی خواهد شد، کتاب «شهداء الفضیله» از این محقق فرهیخته است. در فضیلت و ارجمندی این کتاب همین بس که علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی در مقدمه آن، علامه امینی را «علامه بارع و عالم علم الیقین و جمال ملت و دین» خواند و آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی، مرجع اعلای شیعه و آیت‌الله حاج آقا حسین قمی و آیت‌الله محمدحسین غروی اصفهانی نیز در تأیید این کتاب مطالبی را مرقوم داشته اند.می توان گفت که تقدیر و تجلیل از این کتاب، در حوزه علمیه نجف کم سابقه بوده است. برخی معتقدند علامه امینی کتاب «شهداءالفضیله» را در پاسخ به کتاب «الوشیعه فی نقد عقائد الشیعه» موسی جارالله -که در کتاب خود مدعی شده بود شیعه اصول اعتقادی صحیح و کتابی در باره اسلام ندارد و شهیدی در راه اسلام نداده- نوشته است. این کتاب در سال 1293ش منتشر شده و حاوی زندگی‌نامه 130 تن از عالمان شیعه از قرن چهارم تا چهاردهم هجری است که به شهادت رسیدند. با مروری بر تاریخ شیعه درمی‌یابیم هیچ صفحه‌ای از این تاریخ نیست که با خون بزرگانی رنگین نشده باشد و سراسر تاریخ شیعه حکایت‌گر غیرتمندان مقاومی است که با اتکا به ایمان راه خونین کربلا را ادامه داده‌اند.
علامه امینی این عالم مجاهد، مصلح و غیور پیش از آنکه دست به تألیف اثر گرانسنگ «الغدیر» بزند، با نیت به تماشا گذاشتن عالمان و مصلحان شهید در منظر جامعه کتاب «شهداء الفضیله» را به رشته تحریر در آورد. استاد محمد خلیل الزیّن عاملی، صاحب کتاب «تاریخ جبل عامل» در مقدمه مفصلی که بر کتاب «شهداء الفضیله» نوشته خاطر نشان ساخته است که:
مؤلف این کتاب، تاریخ اسلام را بر اساس روش‌های نوین پژوهشی، بررسی و حقایق اساسی و حوادث راست را به خواننده عرضه کرده و بدین وسیله توانسته بی‌اعتمادی جوانان تحصیلکرده به بسیاری از مسائل تاریخی را از بین ببرد. متأسفانه بسیاری از مورخان، تاریخ را به زعم خود بازخوانی می‌کنند و سیر حوادث را به‌گونه‌ای توصیف می‌کنند که نهایتاً تأثیر مثبتی روی مخاطب ندارد! به همین دلیل هم مخاطبان به این دست از آثار علاقه ای نشان نمی‌دهند و به سوی آثار شرق‌شناسان غربی روی می‌آورند که کمترین ضررشان، نوشتن تاریخ خود ما توسط بیگانگان است که قطعاً از غرض‌ورزی خالی نخواهد بود.از جمله کتابهایی که نویسنده دقیق و منصف آن سعی کرده است جز حقایق را ننویسد و موجب گمراهی مخاطب نشود، کتاب «شهداء الفضیله» که در عداد بهترین آثار در این زمینه است. شاید در ابتدای امر چنین به نظر نرسد که عالمان شهید شیعه زیاد باشند، زیرا آنان مردان عرصه اندیشه، قلم و وعظ هستند و کمتر با جنگ و درگیری سر و کار دارند، اما این اثر ارزشمند علامه امینی نشان می‌دهد این برداشت درستی نیست.مؤلف به شرح حال علمای شهید شیعه از قرن چهارم هجری پرداخته و در باره علمای سه دهه اول هجری، سخنی نگفته است. مؤلف علت آن را این‌‌گونه توضیح می‌دهد که: شرح حال علمای شهید سه دهه اول هجری، در بسیاری از کتابها و فرهنگها آمده است. در این کتاب شرح حال برخی از شهیدان مشهور شیعه نیز که به «عالم» شهرت نداشته، اما جزو شخصیتهای فاضل بوده‌اند، آورده شده است.
کتاب «شهداء الفضیله» در زمره آثار معتبر، غنی و موثق و از همین رو کتاب مرجع بسیاری از پژوهشگران و محققین اهل فن، از جمله «خیرالدین زرکلی» بوده است. «شهداء الفضیله» نخستین بار در سال 1313ش در نجف چاپ شد و بسیاری از علمای بزرگ نجف برای تشویق مؤلف جوان آن، وی را «علامه» لقب دادند. چاپ دوم کتاب در سال 1351 در قم منتشر و سه مقاله «بعد مقاتل الطالبین» نوشته دکتر توفیق الفکیکی البغدادی، «طبقات الکبری» نوشته استاد سید حسن الامین، عالم و محقق شیعی لبنانی و «مع الافذاذ» به آن افزوده شد.این اثر تا هم اینک نیز از مراجع اهل تحقیق وپژوهش در موضوع خویش به شمار می رود. https://iichs.ir/vdccaxqm82bqi.la2.html
