میرزا سیدابراهیم خان عمیدالسلطنه

میرزا سید ابراهیم خان عمیدالحکماء فرزند میرزا سید رضی سمنانی طبیب در 1292ق در تهران متولد شد. او به تحصیل طب در دارالفنون تهران پرداخت و برای ادامة تحصیل به فرانسه اعزام شد. پس از بازگشت به طبابت در خانة پدری خود در محلة پامنار پرداخت. میرزا ابراهیم خان عمیدالحکماء در دوره اول مجلس نماینده شاهرود بود و در هفتم شوال 1325ق به عضویت در کمیسیون عرایض انتخاب شد. پس از انحلال مجلس او که از اعضای لژ بیداری ایران بود سفری به قفقاز و روسیه نمود. پس از فتح تهران، بازگشت و به عضویت کمیسیون عالی درآمد. او عضو کمیسیونی بود که برای حرکت دادن محمدعلیشاه مخلوع به خارج تشکیل شد. دیگر اعضای این کمیسیون حسینقلی خان نواب، میرزا حسن خان وثوق‏‌ا‌لدوله و میرزا صادق خان مستشارالدوله و میرزامحمدخان صدیق حضرت بودند که همگی از اعضای لژ بیداری بودند. از دیگر وظایف این کمیسیون رسیدگی به وضعیت جواهرات دولتی و متحصنین در سفارتخانه‌‏ها بود.
 
میرزا ابراهیم خان عمیدالحکماء در دورة اول وزارت مالیة وثوق‌‏الدوله در سال 1327ق به ریاست دیوان محاسبات وزارت دارایی منصوب شد و در سال 1328ق در دومین کابینة محمدولی‏خان تنکابنی سپهدار اعظم که وثوق‌‏الدوله باز هم وزارت مالیه را برعهده داشت میرزا ابراهیم خان به معاونت وی منصوب شد. در این دوره او از اعضای حزب تندریه دموکرات بود و چندان موافق نیابت سلطنت میرزا ابوالقاسم خان ناصرالملک نبود. بنابراین در تنظیم بودجة سالیانه دربار تغییراتی داد. از جمله تنزل حقوق ماهیانه نایب‏‌السلطنه از ده هزار تومان به پنج هزار تومان بود که با حمایت نمایندگان دموکرات در کمیسیون بودجة مجلس هم به تصویب رسیده بود. این مسئله ایجاد کدورت بین نایب‌‏السلطنه و مجلس نمود.
 
گزارش سفارت روسیه در مورد انتصاب وی به سمت وزارت مالیه در دومین کابینة سپهدار اعظم این‏گونه است « این روزها میان نخست‏وزیر و مجلس بر سر مسائل مالی سوءتفاهم پیش آمد و علت آن قطع حقوق دولتی غیر لازم برخی چهره‌‏های ناسیونالیست بود. گویا سپهدار دوباره به نایب‌‏السلطنه یادداشتی داد‌ و در لزوم انتخاب سیاستی مشخص با دولتهای همسایه و محدود کردن خودسری کمیسیونهای مجلس و اقداماتی بر ضد خودسریهای وزیر دارایی پافشاری کرده است... معاون وزیر دارایی عمیدالحکماء از ناسیونالیستهای تندرو معین شد. » 1 تا سال 1332ق میرزا ابراهیم خان در این سمت باقی ماند و در همین سال، میرزاحسن خان وثوق‏‌الدوله وزیر خارجه دولت میرزامحمدعلی خان علاءالسلطنه شد و او را به ریاست محاکمات وزارت خارجه منصوب نمود و لقب او از عمیدالحکماء مبدل به عمیدالسلطنه شد. بیش از یک سال در این مقام باقی نماند و در 1333ق ریاست ادارة تشخیص عایدات مالیه به او محول گشت. در دورة حکومت قوام‌‏السلطنه در 1336ق نزدیک به یک سال حکومت سبزوار را داشت و پس از آن به نیابت حکومت خراسان منصوب شد. در انتخابات دورة چهارم مجلس شورای ملی به نمایندگی از نیشابور انتخاب شد ولی با انتصاب قوام‌‏السلطنه به نخست‌‏وزیری، به وزارت عدلیه انتخاب شد و از نمایندگی استعفا داد. در کابینة دوم قوام‏‌السلطنه وزیر فوائد عامه و تجارت بود و در سال 1340 در کابینه سوم و چهارم قوام‌‏السلطنه مجدداً به وزارت عدلیه و فوائد و تجارت منصوب شد. انتصابات عمیدالسلطنه در دورة وزارت وثوق‏‌الدوله و قوام‏السلطنه بیانگر ارتباط عمیق وی با این دو برادر می‏‌باشد.

پی نوشت: