سلیمان بهبودی

                                     ویژگی برخی از شخصیتهای تاریخ در نزدیکی و همدمی آنها با صاحبان قدرت است. سلیمان بهبودی از کسانی بود که از زمان سردارسپهی  رضا خان تا زمان مرگ وی در کنارش بود و محرم بسیاری  از اسرار بود. امری که در مورد نزدیکان دیگر رضاخان کم نظیر بود، هرکس که با او دوستی کرد مورد غضب واقع شد و یا به قتل رسید و یا گریخت.
 سلیمان بهبودی فرزند سلمان در   1275شمسی در تهران متولد شد، پس از کسب دیپلم از مدرسه  آلیانس به استخدام وزارت دارایی درآمد و چندی بعد در 1296 در دفتر ژاندارمری استخدام شد.  

                                     در کابینه وثوق‌الدوله عده‌ای از صاحب منصبان ژاندارمری و دو نفر هم از وزارت جنگ طبق قراردادی که  با انگلیسی‌ها منعقد شده بود، ماموریت داشتندکه برای  نظام جدید ایران آیین‌نامه بنویسند و برای این منظور کمیسیونی  تشکیل شد. در آن موقع  ماشین تحریر نبود و نوشته‌ها همه دستنویس بود. از نظر احتیاجی که  به نویسنده داشتند سلطان‌ علی خان ریاضی  مرا برای این کار انتخاب و معرفی کردند.... اوراقی که  در کمیسیون بامداد نوشته و تهیه می‌شد می‌دادند تا پاک نویس و به صورت دفترچه آماده کنم.1

در همین سمت بود که با رضا خان سرتیپ قزاق آشنا شد. این آشنایی منجر به  آن شد که چند سال بعد در فروردین 1301 رضاخان که حال وزیر جنگ بود او را به مدیریت امور  داخلی خود منصوب کند.2سلیمان بهبودی خرید و تهیه مواد غذایی خانه سردارسپه،3 تنظیم قرارهای ملاقات و پاسخ به نامه‌ها و حفاظت از وی را برعهده داشت:"...سه نفر یعنی بنده، حمدالله و محمد که هر سه نظامی و از محارم بودیم تا مدتی شبها از ساعت 11 بعد از ظهر  تا شش صبح  مسلح دور اتاق خواب به نوبت  دو ساعت به دو ساعت  کشیک می‌دادیم . این وضع تا وقتی که حضرت اشرف  ازدواج  مجدد کردند  ادامه داشت."4

                                     هشتم جوزا 1302: سردار معظم کردستانی وقت ملاقات خواسته بود که مقرر شد بعد از ظهر برای شرفیابی بیاید.  همچنین قوام‌الدوله سه و نیم  بعد از ظهر وقت داشت که شرفیاب شد. حاجی  محتشم‌السلطنه نامه  برای حضرت اشرف فرستاده بودند که جواب آنها را گرفتم و برای ایشان فرستادم. چند روز قبل دستور فرموده بودند: نامه‌هایی که به منزل می‌آوردند  اجازه داری باز کنی و خلاصه آن را بنویسی  روی پاکت و به من  بدهی ولی نامه‌هایی که روی پاکت نوشته شده خصوصی یا مستقیم آنها را سربسته به من بده.5

با به سلطنت رسیدن رضا خان در 1304، سلیمان بهبودی به  سمت ریاست سرایدارخانه کاخهای شخصی شاه منصوب شد.6 در تمام سفرهای شاه او را همراهی می‌کرد و نزد وی ارج و قرب خاصی داشت. مناسبات میان سلیمان بهبودی و رضا خان سردارسپه هر روز صمیمی‌تر می‌شد خصوصا بعد از آنکه رضا خان از وی خواست تا سوگند وفاداری به او و خاندانش را ابراز کند و  وعده داد که در ازای این وفاداری و خدمت  راه پیشرفت و ترقی وی را میسر سازد.7
 
بعد از شهریور بیست و استعفای رضا خان  بهبودی شاه مخلوع از وی خواست تا درکنار شاه جوان بماند ولی بهبودی در کنار شاه معزول باقی ماند و  بعد از مرگ وی به تهران بازگشت. وفاداری او نسبت به  محمدرضا پهلوی ادامه یافت و در 1328  به سمت ریاست تشریفات   منصوب شد. در جریان کودتای نافرجام بیست و پنج مرداد1332  به همراه ارنست پرون، دکتر مظفر بقایی؛ سرلشکر باتمانقلیچ... دستگیر شد. 8بهبودی  پس از کودتای  مرداد 1332 به پاس خدماتش یک قطعه نشان درجه یک رستاخیز  در نهم شهریور 1332  به ریاست تشریفات داخلی دربار  منصوب شد .9
سلیمان بهبودی فراماسونر و عضو لژهای همایون، روشنایی و تهران بود.10او در سال 1333  از محمدرضا پهلوی اجازه تاسیس لژی جدید را گرفت و پس از کسب اجازه به همراه ناصر بهبودی(پسرش)؛  مهندس محسن فروغی؛ مهندس حسین شقاقی؛ دکتر غلامرضا کیان؛ علی اصغرخشایار و نصرالله آذری به بصره رفته و به عضویت لژ فیحا درآمدند. این عده پس از سه سال مجوز تاسیس لژ روشنایی را گرفتند.11
 
سال 1341 در جریان رفراندوم اصلاحات ارضی، از سوی  شاه برای جلب نظر روحانیت به قم مامور شد ولی موفقیتی در این امر به دست نیاورد.:"من [امام خمینی ] نصیحت کردم به شاه، فرستاد  آدم آنجا، در آن اول امر قبل از رفراندوم به وسیله بهبودی به وسیله پاکروان  پیغام دادم به او آقا نکن  این کار  را  این رفراندوم را نکن ...."12
 
 امام خمینی در پاسخ به استفتاء متدینین تهران در مورد رفراندوم بار دیگر به پاسخ خود به بهبودی پرداختند:"بسم الله الرحمن الرحیم ؛ هرچند میل نداشتم مطلب به اظهار نظر برسد لهذا مصالح و مفاسد را به وسیله  آقای بهبودی به اعلیحضرت تذکر دادم ...13"
 
سلیمان بهبودی  در آبان  1343 به علت اختلاف با اسدالله علم  طبق دستور تلفنی قدس نخعی برکنار و خانه نشین شد.14قولی دیگر حاکی از این است که او و پسرش ناصر بهبودی، نماینده دوره بیست و یکم مجلس، نمایندگان را در مقابل دولت حسنعلی منصور و لایحه  اعطای مصونیت قضایی تحریک کردند و این موضوع باعث طردش از دربار شد:
                                     ناصر بهبودی وقتی لایحه چاپ شده را پیش از طرح آن در مجلس با دوستان خود در میان  می‌گذارد این بحث درمی‌گیرد که آیا این لایحه  که در واقعی نوعی کاپیتولاسیون و احیای  قضاوت کنسولی است به اطلاع  و تایید شاه به مجلس داده شده یا منصور ... بدون اطلاع  شاه آن را  به مجلس آورده است. سرانجام قرار می‌شود ناصر بهبودی موضوع را تلفنی به پدرش سلیمان بهبودی که از محارم  شاه بود اطلاع بدهد و از طریق  وی نظر شاه را در این مورد  جویا شوند. ناصر بهبودی از مجلس به پدرش تلفن می‌کند و سلیمان بهبودی می‌گوید  که بعد از شرفیابی به حضور شاه نتیجه را اطلاع  خواهد داد. یک ساعت بعد سلیمان بهبودی  در پاسخ پسرش که مجددا به وسیله تلفن مجلس  با او تماس گرفته بود می‌گوید: نتوانستم شرفیاب شوم، ولی دولت لابد بدون اطلاع  اعلیحضرت چنین لایحه‌ای را به مجلس نمی‌دهد.15

از زمان مرگ  سلیمان بهبودی اطلاع دقیقی در دست نیست ولی به طور  مبهم اشاره شده که او چند سالی قبل از انقلاب درگذشته است  .کتاب خاطرات او  پر از تملق و تمجید و شیفتگی است، قول وفاداری در این روز نوشته‌ها محسوس است و بر خلاف اسدالله علم هیچ سری از اسرار مخدوم   از سوی  بهبودی افشا نمی‌گردد. این در حالی است که  نزدیکی و مناسبات میان سلیمان بهبودی و رضا شاه از مناسباتی منحصر به فرد و کمتر شخصی تا این حد به  زندگی رضا خان نزدیک بوده است. سپهبد فردوست مناسبات میان این دو را  روایت می‌کند:" یکی از مهره‌های  مهمی که واسطه  رضا خان با انگلیسیها بود  و از محرمانه ترین  اسرار رضا  اطلاع داشت و هیچکس دیگر را سراغ ندارم  که به اندازه او  درباره وقایع  پشت پرده  حکومت رضا خان  مطلع باشد سلیمان بهبودی بود."16

پی نوشت: